เลนส์แก้วตาเทียมคือเลนส์สังเคราะห์ที่ใช้แทนเลนส์ตาธรรมชาติ หลังการผ่าตัดต้อกระจกหรือแก้ปัญหาสายตาที่ผิดปกติ เพื่อช่วยให้มองเห็นได้ชัดเจนขึ้น เลนส์แก้วตาเทียมมีกี่แบบ? มีหลายแบบ เช่น เลนส์ชนิดมองระยะเดียว (Monofocal) เลนส์มองได้หลายระยะ (Multifocal) และเลนส์แก้สายตาเอียง (Toric) หลังผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์แก้วตาเทียม การมองเห็นจะค่อยๆ ดีขึ้นภายในไม่กี่วัน และฟื้นตัวเต็มที่ในประมาณ 1 เดือน อาจพบอาการข้างเคียงเล็กน้อย เช่น ตาพร่ามัว ตาแห้ง หรือจุดรับภาพบวม ซึ่งมักหายได้เองหรือรักษาได้ด้วยยาหยอดตามคำแนะนำของแพทย์ เลนส์แก้วตาเทียม เป็นหนึ่งในเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ถูกนำมาใช้ทดแทนเลนส์ตาธรรมชาติที่เสื่อมหรือถูกนำออกระหว่างการผ่าตัด โดยเฉพาะในผู้ป่วยต้อกระจก ซึ่งเป็นภาวะที่เลนส์ตาขุ่นมัว ทำให้การมองเห็นลดลงหรือเบลอ การใส่เลนส์เทียมจะช่วยให้กลับมามองเห็นได้ชัดเจนอีกครั้ง นอกจากนี้ยังสามารถใช้แก้ไขปัญหาสายตาผิดปกติ เช่น สายตาสั้น สายตายาว หรือสายตาเอียงได้อีกด้วย ในบทความนี้เราจะพาคุณไปทำความรู้จักกับเลนส์แก้วตาเทียมให้มากขึ้น พร้อมคำแนะนำเบื้องต้นสำหรับผู้ที่กำลังพิจารณาผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์ตา     เลนส์แก้วตาเทียม (IOLs) คืออะไร? เลนส์แก้วตาเทียม (Intraocular Lenses - IOLs) คือเลนส์ชนิดพิเศษที่ถูกออกแบบมาเพื่อใช้ฝังเข้าไปแทนที่เลนส์แก้วตาเดิมที่ขุ่นมัวจากภาวะต้อกระจก โดยเลนส์จะทำหน้าที่ในการรวมแสงให้ตกลงบนจอประสาทตาอย่างแม่นยำ ช่วยให้ผู้ป่วยกลับมามองเห็นได้ชัดเจนอีกครั้ง นอกจากนี้เลนส์ชนิดพิเศษบางประเภทยังสามารถแก้ไขปัญหาสายตาสั้น สายตายาว และสายตาเอียงไปพร้อมกันได้ด้วย     เลนส์แก้วตาเทียมมีกี่แบบ อะไรบ้าง? การทำความเข้าใจประเภทของเลนส์แก้วตาเทียมเป็นสิ่งสำคัญ เพราะแต่ละประเภทถูกออกแบบมาเพื่อตอบสนองความต้องการในการมองเห็นและไลฟ์สไตล์ที่ต่างกัน ดังนี้ 1. เลนส์แก้วตาเทียมชนิดมองระยะเดียว (Monofocal) เลนส์แก้วตาเทียมชนิดมองได้ระยะเดียว มีหลักการคือให้การมองเห็นที่คมชัดในระยะใดระยะหนึ่งเท่านั้น โดยส่วนใหญ่มักเลือกให้มองชัดในระยะไกล เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการการมองไกลเป็นหลัก และไม่กังวลกับการต้องใช้แว่นสายตาสำหรับการมองใกล้หรือระยะกลาง เช่น การอ่านหนังสือหรือใช้คอมพิวเตอร์ จุดเด่นของเลนส์ชนิดนี้คือเป็นเลนส์มาตรฐานที่มีประสิทธิภาพดีและมีราคาที่ย่อมเยา แต่ข้อจำกัดคือผู้ป่วยอาจยังคงต้องใช้แว่นตาในการทำกิจกรรมที่ต้องการการมองเห็นในระยะอื่นๆ   2. เลนส์แก้วตาเทียมชนิดมองหลายระยะ (Multifocal) เลนส์แก้วตาเทียมชนิดมองเห็นหลายระยะ ออกแบบมาเพื่อให้การมองเห็นคมชัดทั้งระยะใกล้ ระยะกลาง และระยะไกล ลดการพึ่งพาแว่นตาในการทำกิจกรรมต่างๆ ในชีวิตประจำวัน เหมาะสำหรับผู้ที่มีไลฟ์สไตล์แอ็กทิฟ ต้องการอิสระจากการใส่แว่น จุดเด่นของเลนส์ชนิดนี้คือสามารถมองเห็นได้ชัดในทุกระยะ ช่วยลดความจำเป็นในการใช้แว่นตา แต่ในบางรายอาจรู้สึกถึงแสงฟุ้งหรือแสงรอบดวงไฟ โดยเฉพาะเวลากลางคืน และคุณภาพของภาพอาจน้อยกว่าเลนส์ชนิดมองระยะเดียวเล็กน้อย โดยเลนส์แก้วตาเทียมชนิดนี้ยังสามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ประเภทตามระยะโฟกัส ได้แก่ เลนส์แก้วตาเทียมประเภทสองระยะ (Bifocal IOL) เช่น ระยะไกลกับระยะใกล้ หรือระยะไกลกับระยะกลาง ไม่ต้องพึ่งพาแว่นตาตลอดเวลา การเลือกระยะโฟกัสขึ้นอยู่กับการใช้งานสายตาของแต่ละคน เช่น ขับรถ ใช้คอมพิวเตอร์ หรืออ่านหนังสือ เลนส์แก้วตาเทียมประเภทสามระยะ (Trifocal IOL) คือเลนส์ที่ช่วยให้เห็นได้ในทุกระยะ ทั้งใกล้ กลาง ไกล แม้แต่ละระยะอาจไม่คมชัดที่สุด แต่สามารถมองเห็นชัดเพียงพอโดยไม่ต้องพึ่งแว่นตา การแบ่งแสงแต่ละระยะตามการใช้งานของผู้ป่วย ให้ตอบโจทย์การมองเห็นในชีวิตประจำวัน เลนส์แก้วตาเทียมประเภทโฟกัสยืดยาว (Extended depth of focus - EDOF) เป็นเลนส์ที่มีระยะโฟกัสเดียวแต่ขยายช่วงการมองเห็นให้กว้างขึ้น ทำให้มองเห็นได้ชัดทั้งระยะไกลและกลาง โดยไม่ต้องแบ่งแสง จึงลดปัญหาภาพไม่ชัดในช่วงรอยต่อ   3. เลนส์แก้วตาเทียมแก้ไขสายตาเอียง (Toric IOLs) เลนส์แก้วตาเทียมชนิด Toric ถูกออกแบบมาเพื่อแก้ไขปัญหาสายตาเอียงโดยเฉพาะ จึงเหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มีต้อกระจกและมีสายตาเอียงร่วมด้วย อย่างไรก็ตามเลนส์ชนิดนี้ต้องมีการคำนวณและวัดค่าที่แม่นยำสูง และสามารถเลือกให้เป็นเลนส์ชนิดโฟกัสเดียว (Monofocal) หรือหลายระยะ (Multifocal) เพื่อให้เหมาะสมกับการใช้งานในชีวิตประจำวันของผู้ป่วยแต่ละคน   คู่มือการเตรียมตัวก่อนใส่เลนส์แก้วตาเทียม การเตรียมตัวทั้งร่างกายและจิตใจก่อนผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์แก้วตาเทียม ช่วยให้ผลลัพธ์ดีและลดความเสี่ยงภาวะแทรกซ้อน คู่มือนี้จึงจัดทำขึ้นเพื่อให้คุณพร้อมและมั่นใจก่อนเข้ารับการรักษา ดังนี้ พบแพทย์เพื่อตรวจโรคทางตา และโรคที่อาจเพิ่มความเสี่ยงระหว่างหรือหลังการผ่าตัด วัดความโค้งของกระจกตาและความยาวลูกตา เพื่อใช้ในการคำนวณกำลังขยายของเลนส์แก้วตาเทียมให้เหมาะสมกับแต่ละบุคคล พูดคุยและเลือกชนิดของเลนส์แก้วตาเทียม พร้อมนัดวันเวลาสำหรับการผ่าตัด แพทย์จะให้ทดลองนอนหงายนิ่งประมาณ 30 นาที โดยใช้ผ้าคลุมหน้า เพื่อประเมินระดับความเครียดและความสามารถในการอยู่นิ่งขณะผ่าตัด หากไม่สามารถนอนนิ่งได้ อาจพิจารณาใช้ยาสลบ หากใส่คอนแท็กต์เลนส์ ควรถอดก่อนการผ่าตัดอย่างน้อย 3-7 วัน เพื่อให้ค่าสายตาแม่นยำที่สุดในการตรวจวัดก่อนผ่าตัด สวมเสื้อที่มีคอกว้างหรือเสื้อผ่าหน้า เพื่อความสะดวกในการเปลี่ยนชุด สระผมและล้างหน้ามาจากบ้าน หลีกเลี่ยงการทาครีม แป้ง หรือแต่งหน้าก่อนผ่าตัด หากไม่ใช้ยาสลบ หรือมียาที่แพทย์สั่งให้หยุดใช้ก่อนผ่าตัด สามารถทานอาหารและยาประจำตามปกติ ควรมีผู้ดูแลมารับและส่ง พร้อมช่วยดูแลหลังผ่าตัด เตรียมแว่นกันแดดมาใส่หลังการผ่าตัดเพื่อปกป้องดวงตา งดทาเล็บ และถอดเครื่องประดับ ฟันปลอม หรือของมีค่าออกก่อนเข้ารับการผ่าตัด   ขั้นตอนการผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์แก้วตาเทียม แพทย์จะใช้ยาชาเฉพาะที่แบบหยอดหรือฉีดที่ดวงตา เพื่อไม่ให้รู้สึกเจ็บขณะผ่าตัด และอาจใช้ยาสลบร่วมในกรณีที่จำเป็น เมื่อยาชาออกฤทธิ์ แพทย์จะผ่าเปิดแผลขนาดประมาณ 3 มิลลิเมตร ที่บริเวณรอยต่อระหว่างกระจกตาส่วนดำและตาขาว สอดเครื่องมือขนาดเล็กเข้าไปที่แผล เครื่องมือจะปล่อยคลื่นอัลตราซาวนด์เพื่อสลายต้อในกรณีต้อแข็ง ใช้เครื่องมือดูดเอาเลนส์ตาธรรมชาติออกจากถุงหุ้มเลนส์ โดยยังคงเก็บถุงหุ้มเลนส์ไว้ แพทย์พับเลนส์แก้วตาเทียมใส่ในเครื่องมือขนาดเล็ก แล้วสอดเข้าไปทางแผลเดิม เลนส์จะกางออกภายในถุงหุ้มเลนส์ อาจใช้เครื่องมือขนาดเล็กช่วยปรับเลนส์ให้อยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม ไม่จำเป็นต้องเย็บแผลหลังผ่าตัด เนื่องจากแผลมีขนาดเล็กมากและปิดได้เองตามธรรมชาติ   การดูแลตัวเองหลังผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์แก้วตาเทียม การดูแลตัวเองอย่างถูกวิธี ช่วยให้ฟื้นตัวเร็วและลดความเสี่ยงภาวะแทรกซ้อน ในส่วนนี้จะมาแนะนำวิธีปฏิบัติง่ายๆ ที่ควรทำตามหลังผ่าตัด แพทย์จะจ่ายยาทานและยาหยอดตามคำสั่ง ควรใช้ยาอย่างเคร่งครัด หลังผ่าตัดวันแรก หลีกเลี่ยงการใช้สายตาหนัก พักผ่อนมากๆ และนอนหมอนสูง ห้ามนอนตะแคง ด้านที่เพิ่งผ่าตัด ทำความสะอาดรอบดวงตาทุกวันด้วยน้ำเกลือและสำลีปลอดเชื้อ ห้ามขยี้ตา หรือสัมผัสดวงตาโดยไม่จำเป็น ระวังไม่ให้น้ำหรือฝุ่นละออง เข้าตาเด็ดขาด ใส่แว่นกันแดดในตอนกลางวัน และใส่ที่ครอบตา ในตอนกลางคืนเป็นเวลา 1 เดือน หลีกเลี่ยงการล้างหน้าด้วยน้ำในเดือนแรก ให้ใช้ผ้าชุบน้ำเช็ดหน้า และควรสระผมที่ร้านหรือให้ผู้ดูแลสระ ระวังไม่ให้ไอ จาม หรือเบ่งแรงๆ งดออกกำลังกายหรือออกแรงมากๆ รวมถึงงดก้มหัวต่ำกว่าเอวใน 1 เดือนแรก ใช้สายตาตามปกติอย่างค่อยเป็นค่อยไป แต่หากมีอาการปวดตา ปวดหัว หรือแสบตา ควรพักสายตา หากมีอาการบวม แดง ขี้ตามาก ปวดตา มองเห็นไม่ชัด ภาพเบี้ยว หรือภาพซ้อน ควรรีบแจ้งแพทย์ทันที   การฟื้นตัวและผลข้างเคียงหลังผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์แก้วตาเทียม วันแรกหลังผ่าตัด อาจมีอาการตาพร่ามัวเล็กน้อยหรือรู้สึกไม่สบายตา แพทย์จะให้ยาหยอดตาและที่ครอบตาเพื่อป้องกันในสัปดาห์แรกการมองเห็นจะเริ่มดีขึ้นอย่างชัดเจน ควรงดออกกำลังกายหนัก ยกของหนัก และหลีกเลี่ยงการให้น้ำเข้าตาหลังครบ 1 เดือน การมองเห็นจะคงที่และคมชัดเต็มที่ ดวงตาจะฟื้นตัวสมบูรณ์ อาการข้างเคียงที่พบบ่อยคือจุดรับภาพบวม มักเกิดหลังผ่าตัด 1-2 สัปดาห์ ร่วมกับการอักเสบที่ดวงตา ผู้ป่วยอาจเห็นภาพมัวหรือเบี้ยว หากมีอาการดังกล่าวควรแจ้งแพทย์ อาการนี้ไม่รุนแรงและมักหายได้เองภายใน 6 เดือน หลังผ่านไปหลายปี อาจเกิดภาวะถุงหุ้มเลนส์ขุ่น ทำให้ภาพขุ่นมัวและเบลอ แพทย์จะรักษาด้วยการยิงเลเซอร์และหยอดยา ซึ่งช่วยให้มองเห็นกลับปกติภายใน 1-2 วัน นอกจากนี้อาจพบภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ เช่น การติดเชื้อ เลนส์เคลื่อน ความดันลูกตาสูง หรือจอประสาทตาเสื่อม แต่พบได้ไม่บ่อย   บริการเปลี่ยนเลนส์แก้วตาเทียม ราคากี่บาท? การผ่าตัดต้อกระจกร่วมกับการใส่เลนส์แก้วตาเทียมมีราคาเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณ 59,000 บาท ขึ้นไป ซึ่งทีมจักษุแพทย์ผู้ชำนาญการที่โรงพยาบาลจักษุกรุงเทพ (Bangkok Eye Hospital) พร้อมให้คำปรึกษาและช่วยเลือกชนิดของเลนส์แก้วตาเทียมที่เหมาะสมกับสายตาและไลฟ์สไตล์ เพื่อผลลัพธ์การมองเห็นที่ดีที่สุดและปลอดภัยในระยะยาว สำหรับคำถามว่าเลนส์แก้วตาเทียม เบิกได้ไหม? โดยทั่วไปแล้ว การผ่าตัดต้อกระจกส่วนใหญ่มักจะครอบคลุมในสิทธิประกันสุขภาพ แต่สำหรับเลนส์แก้วตาเทียมชนิดพิเศษ เช่น Multifocal หรือ Toric อาจมีค่าใช้จ่ายส่วนต่าง ซึ่งการเบิกได้มากน้อยเพียงใดขึ้นอยู่กับเงื่อนไขของแต่ละกรมธรรม์ กรุณาตรวจสอบรายละเอียดกับบริษัทประกันของคุณโดยตรงเพื่อความชัดเจน   สรุป เลนส์แก้วตาเทียมคือเลนส์ที่ใช้ทดแทนเลนส์ธรรมชาติที่เสื่อมสภาพจากภาวะต้อกระจกหรือปัญหาสายตาต่างๆ โดยช่วยให้การมองเห็นกลับมาชัดเจนอีกครั้ง ปัจจุบันมีหลายประเภทให้เลือก เช่น เลนส์แก้วตาเทียมชนิดมองระยะเดียว ชนิดมองหลายระยะ และชนิดแก้สายตาเอียง ซึ่งแต่ละแบบมีข้อดีแตกต่างกัน การเตรียมตัวก่อนและดูแลตัวเองหลังผ่าตัดอย่างเหมาะสมจะช่วยให้ฟื้นตัวเร็วและลดภาวะแทรกซ้อน หากคุณกำลังมองหาบริการเปลี่ยนเลนส์แก้วตาเทียมโดยแพทย์เฉพาะทาง โรงพยาบาลจักษุกรุงเทพ (Bangkok Eye Hospital) พร้อมให้บริการด้วยเทคโนโลยีทันสมัยและทีมจักษุแพทย์มากประสบการณ์ เพื่อให้คุณกลับมามองเห็นได้อย่างมั่นใจอีกครั้ง   คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับเลนส์แก้วตาเทียม (FAQ) หลายคนอาจมีข้อสงสัยเกี่ยวกับขั้นตอนการผ่าตัด ประเภทของเลนส์แก้วตาเทียม ไปจนถึงการดูแลหลังผ่าตัด ในส่วนนี้เราได้รวบรวมคำถามที่พบบ่อย พร้อมคำตอบแบบเข้าใจง่าย เพื่อช่วยให้คุณตัดสินใจได้อย่างมั่นใจมากขึ้น   เลนส์แก้วตาเทียมมีอายุการใช้งานกี่ปี เลนส์แก้วตาเทียมมีอายุการใช้งานถาวร ไม่เสื่อมสภาพตามเวลา และไม่จำเป็นต้องเปลี่ยนใหม่ตลอดชีวิต   หลังผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์ตาเทียม ดูทีวีได้ไหม หลังผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์ตาเทียม สามารถดูทีวีได้ แต่ควรดูในระยะเวลาสั้นๆ และพักสายตาเป็นระยะเพื่อไม่ให้ดวงตาเหนื่อยล้าเกินไป   เป็นต้อกระจกและสายตาเอียง ใส่เลนส์แก้วตาเทียมได้ไหม สามารถใส่ได้ โดยแพทย์จะแนะนำให้ใช้เลนส์แก้วตาเทียมชนิด Toric ซึ่งถูกออกแบบมาเพื่อแก้ไขทั้งต้อกระจกและสายตาเอียงได้พร้อมกัน ทำให้มองเห็นได้ชัดเจนขึ้นโดยไม่ต้องพึ่งพาแว่นตาสำหรับแก้ไขสายตาเอียงอีกต่อไป

หยากไย่ในตา เส้นใยเล็กๆ หรือเห็นจุดดำเวลามอง มักเกิดจากวุ้นตาเสื่อม ไม่อันตรายแต่สร้างความรำคาญในการมองเห็น หยากไย่ในตาเกิดจากวุ้นตาเสื่อม เส้นใยในวุ้นตาจับตัวกันเป็นก้อนหรือเส้น ทำให้เห็นเงาดำลอยไปมาในสายตา โดยเฉพาะเมื่อมองพื้นหลังสว่างๆ ส่วนใหญ่ไม่จำเป็นต้องรักษาหยากไย่ในตา เพราะอาการจะค่อยๆ ดีขึ้นเอง แต่หากรบกวนการมองเห็นมากหรือมีอาการร้ายแรง สามารถรักษาได้ด้วยการเลเซอร์ จี้เย็น หรือผ่าตัดวุ้นตา จุดดำในตาหรือที่หลายคนเรียกกันว่าหยากไย่ในตา เป็นอาการที่หลายคนเคยสัมผัส ซึ่งเกิดจากเศษเนื้อเยื่อเล็กๆ ลอยอยู่ในวุ้นตา ทำให้เห็นเป็นจุดหรือเส้นลอยไปมา แม้อาการนี้ส่วนใหญ่จะไม่เป็นอันตราย แต่ก็มีบางกรณีที่อาจบ่งชี้ถึงปัญหาสุขภาพตาที่ต้องได้รับการดูแลและรักษาอย่างเหมาะสม เพื่อความมั่นใจและป้องกันภาวะแทรกซ้อน เรามาทำความรู้จักกับสาเหตุ อาการ และวิธีดูแลรักษาอย่างถูกต้องกัน     หยากไย่ในตาหรือวุ้นตาเสื่อมคืออะไร? ภาวะวุ้นตาเสื่อม (Vitreous Degeneration)มักพบในผู้ที่มีอายุมากขึ้น โดยเฉพาะช่วงวัยกลางคน วุ้นตาที่เคยเป็นเจลใสเนียนจะเริ่มเสื่อมสภาพ กลายเป็นน้ำบางส่วน และมีเส้นใยเล็กๆ จับตัวกันเป็นก้อนคล้ายตะกอนขุ่น ทำให้มองเห็นเป็นจุดดำ เส้น หรือหยากไย่ในตาลอยไปมา โดยเฉพาะเวลามองพื้นสว่าง ในบางรายอาจเกิดร่วมกับภาวะวุ้นตาลอกตัว (Posterior Vitreous Detachment - PVD) ซึ่งวุ้นตาหลุดออกจากจอประสาทตา ทำให้เห็นแสงวาบคล้ายฟ้าแลบในตา ควรพบจักษุแพทย์เพื่อตรวจเช็ก หากมีอาการมากขึ้นหรือมีปัญหาที่จอประสาทตาร่วมด้วย   อาการหยากไย่ในตาเกิดจากอะไร หยากไย่ในตาหรือวุ้นในตาเสื่อมเป็นภาวะที่เกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัย ไม่ใช่แค่เรื่องของอายุที่มากขึ้นเท่านั้น แต่ยังรวมถึงพฤติกรรมการใช้ชีวิตและสุขภาพดวงตา ดังนี้ อายุที่มากขึ้น เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เส้นใยในวุ้นตาเสื่อมและหดตัวลงจนกลายเป็นตะกอน สายตาสั้น ผู้ที่มีสายตาสั้นมีความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะวุ้นตาเสื่อมได้ตั้งแต่อายุน้อย และมีโอกาสเสื่อมเร็วกว่าคนสายตาปกติถึง 2 เท่า โรคเบาหวาน เบาหวานสามารถทำลายเส้นเลือดในดวงตา ทำให้เกิดเส้นเลือดใหม่งอกเข้าไปในวุ้นตา ซึ่งอาจแตกและทำให้เกิดเลือดออกในวุ้นตาได้ การผ่าตัดตา การผ่าตัดรักษาต้อกระจกหรือต้อหินอาจทำให้วุ้นตาเคลื่อนตัวและหลุดลอก จนจับตัวเป็นตะกอนในดวงตาได้ เลือดออกในวุ้นตา อาจเกิดจากอุบัติเหตุที่กระทบกระเทือนดวงตา ทำให้มีเลือดไหลออกมาปะปนในวุ้นตาจนมองเห็นเป็นจุดดำ การอักเสบ วุ้นตาและจอตาอาจเกิดการอักเสบจากการติดเชื้อ ความผิดปกติของภูมิคุ้มกัน หรือเป็นสัญญาณของโรคมะเร็งบางชนิด     อาการและลักษณะของวุ้นตาเสื่อม หลายคนอาจเริ่มสังเกตเห็นหยากไย่ในตาหรือจุดดำลอยไปมาในสายตา นี่อาจเป็นสัญญาณของภาวะวุ้นตาเสื่อม มาทำความเข้าใจอาการและลักษณะของภาวะนี้ให้มากขึ้น มองเห็นจุดดำหรือเส้นคล้ายหยากไย่ลอยในลานตา โดยจะเคลื่อนตามการกลอกตา เห็นหยากไย่ในตาได้ชัดเมื่ออยู่ในที่สว่าง เช่น มองกำแพงสีขาว หรือขณะอ่านหนังสือบนกระดาษ เห็นแสงวาบคล้ายไฟแฟลชหรือฟ้าแลบ ซึ่งเกิดจากวุ้นตาดึงรั้งจอประสาทตา   ใครบ้างที่มีโอกาสมีหยากไย่ในตา แม้หยากไย่ในตาอาจจะไม่ใช่ภาวะอันตรายในคนทั่วไป แต่ยังมีบางกลุ่มที่มีโอกาสพบกับอาการนี้มากกว่าคนอื่น มาดูกันว่าใครบ้างที่มีแนวโน้มจะเกิดหยากไย่ในตาได้ง่ายกว่าปกติ ผู้สูงอายุ โดยเฉพาะผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 50 ปีขึ้นไป ผู้ที่มีสายตาสั้นมาก มีค่าสายตาสั้นเกิน -6.00 ขึ้นไป ผู้ที่ใช้สายตาหนักอย่างต่อเนื่อง ผู้ที่มีประวัติการผ่าตัดดวงตาหรือได้รับบาดเจ็บที่ดวงตา     อาการที่ควรรีบพบจักษุแพทย์ทันที แม้ว่าวุ้นตาเสื่อมส่วนใหญ่จะไม่มีอันตราย แต่ในบางกรณีอาจเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงภาวะที่รุนแรงกว่า อย่างจอประสาทตาฉีกขาดหรือจอประสาทตาหลุดลอก หากมีอาการดังต่อไปนี้ ควรรีบพบจักษุแพทย์ทันที เห็นแสงวาบในดวงตา โดยเฉพาะเมื่ออยู่ในที่มืดหรือเมื่อกลอกตา เห็นหยากไย่หรือจุดดำลอยไปมาเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว มีเงาคล้ายม่านบังสายตา ทำให้การมองเห็นบางส่วนหายไป   การวินิจฉัยอาการหยากไย่ในตา ในเบื้องต้น จักษุแพทย์จะสอบถามประวัติและอาการ จากนั้นจึงตรวจบริเวณตาส่วนหน้าด้วยกล้อง (Slit Lamp) พร้อมกับหยอดยาขยายรูม่านตา และใช้แสงไฟส่องตรวจดูจอตาและวุ้นตาอย่างละเอียด เพื่อวินิจฉัยภาวะตาพร่ามัวและการสู้แสงของผู้ป่วย   วิธีการรักษาหยากไย่ในตา สำหรับอาการหยากไย่ในตาหรือภาวะวุ้นในตาเสื่อม หากเห็นจุดดำเวลามองหรือแสงสว่างวาบในที่มืด อาการเหล่านี้หายเองได้ แต่หากจอตาฉีกขาด อาจเสี่ยงสูญเสียการมองเห็น แพทย์จะเลือกวิธีมารักษาตามอาการ ได้แก่   การใช้เลเซอร์ในรักษา ใช้เลเซอร์ยิงทำลายเศษวุ้นตาที่เสื่อมสภาพให้แตกตัว หรือย้ายออกไปจากตำแหน่งที่รบกวนการมองเห็น ซึ่งเป็นหนึ่งในวิธีสำหรับรักษาจุดดำในตา เหมาะกับผู้ที่มีหยากไย่ในตาชัดเจนและอยู่ห่างจากจอประสาทตาทั้งนี้การยิงเลเซอร์อาจจะไม่ได้เหมาะกับทุกคน และจากงานวิจัยในปัจจุบันพบว่า ประสิทธิภาพของการรักษาด้วยเลเซอร์อาจไม่คุ้มกับความเสี่ยงและผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นหลังการรักษาด้วย   จี้เย็น ใช้ความเย็นจัดเพื่อจี้ปิดรอยฉีกขาดของจอประสาทตา ช่วยป้องกันไม่ให้เกิดภาวะจอตาหลุดลอก ซึ่งอาจตามมาหลังจากวุ้นตาเสื่อมและดึงรั้งจอตา โดยมักพบร่วมกับอาการหยากไย่ในตาในบางราย   การผ่าตัดวุ้นตา วิธีรักษาที่ใช้ในกรณีที่อาการหยากไย่ในตาหรือภาวะวุ้นตาเสื่อมรุนแรงมาก โดยเฉพาะเมื่อมีภาวะจอตาฉีกขาดหรือหลุดลอกร่วมด้วย การรักษานี้คือการผ่าตัดนำวุ้นตาและเศษเนื้อเยื่อที่เสื่อมสภาพออก จากนั้นใส่น้ำเกลือหรือสารอื่นๆ เข้าไปแทนในช่องวุ้นตา ซึ่งไม่จำเป็นต้องเอาวุ้นตาออกทั้งหมด และภายหลังการผ่าตัด ร่างกายจะสามารถสร้างวุ้นตาขึ้นมาใหม่ได้เองตามธรรมชาติ   แนวทางการป้องกันหยากไย่ในตา การป้องกันหยากไย่ในตาอาจจะไม่สามารถป้องกันได้เต็มร้อย แต่การดูแลสุขภาพตาอย่างถูกวิธีจะช่วยลดความเสี่ยงและชะลอการเกิดหยากไย่ในตาได้ แนวทางป้องกันที่ควรปฏิบัติ ได้แก่ หลีกเลี่ยงการขยี้ตาแรงๆ และปกป้องดวงตาจากการกระแทกแรงๆ หลีกเลี่ยงการใช้สายตา เช่น คอมพิวเตอร์ โทรศัพท์ หรืออ่านหนังสือ ในที่ที่มีแสงน้อย หลีกเลี่ยงการนอนหลับในที่ที่มีแสงสว่างจ้า ตรวจสุขภาพตาอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง โดยเฉพาะผู้สูงอายุ ถ้าทำงานที่มีความเสี่ยง เช่น งานก่อสร้าง หรืองานโรงงานที่มีสารเคมี ควรสวมแว่นตานิรภัยเพื่อป้องกันอุบัติเหตุและความเสียหายต่อดวงตา   สรุป หยากไย่ในตาหรือจุดดำลอยไปมา เกิดจากเศษเนื้อเยื่อหรือเส้นใยในวุ้นตาที่เสื่อมสภาพ ซึ่งมักพบได้เมื่ออายุมากขึ้นหรือมีประวัติบาดเจ็บตา อาการนี้ส่วนใหญ่ไม่อันตราย แต่ในบางกรณีอาจสัมพันธ์กับปัญหาจอประสาทตา โรงพยาบาลจักษุกรุงเทพ (Bangkok Eye Hospital) มีบริการตรวจวุ้นตาและจอประสาทตาอย่างละเอียดโดยทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อวินิจฉัยและให้คำแนะนำการดูแลที่เหมาะสม หากมีอาการผิดปกติสามารถนัดหมายตรวจได้ทันทีเพื่อความมั่นใจและสุขภาพตาที่ดีขึ้น   คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับหยากไย่ในตา (FAQ) หลายคนที่เริ่มมีจุดดำหรือเส้นลอยไปมาในตา มักสงสัยว่าอาการนี้คืออะไร อันตรายหรือไม่ และต้องรักษาอย่างไร? เพื่อความเข้าใจที่ชัดเจนขึ้น เราได้รวบรวมคำถามเกี่ยวกับหยากไย่ในตา พร้อมคำตอบให้คุณได้คลายข้อสงสัยเบื้องต้น   หยากไย่ในตา หายเองได้ไหม หยากไย่ในตามักไม่หายเองในทันที แต่ส่วนใหญ่คนไข้จะค่อยๆ ปรับตัวและชินกับอาการ ทำให้รู้สึกรำคาญน้อยลงตามเวลา ถึงแม้จุดหรือเส้นลอยจะยังอยู่ แต่จะไม่ส่งผลเสียต่อการมองเห็นหรือสุขภาพตาโดยรวม   อาการหยากไย่ในตากี่วันหาย หยากไย่ในตาอาจอยู่ได้นานเป็นเดือนถึงปี แต่ความรำคาญจะลดลงเมื่อร่างกายปรับตัวได้   มีหยากไย่ในตาหรือวุ้นตาเสื่อม ใช้น้ำตาเทียมได้ไหม คนที่มีหยากไย่ในตาหรือวุ้นตาเสื่อมสามารถใช้น้ำตาเทียมเพื่อบรรเทาอาการตาแห้งและไม่สบายตาได้