Dominant Eye คืออะไร รู้จักตาข้างถนัดที่มีผลต่อการมองเห็น

ตาเด่น (Dominant Eye) คือตาข้างที่ส่งข้อมูลภาพไปยังสมองได้ชัดเจนกว่าตาอีกข้าง แม้ว่าทั้งสองตาจะทำงานร่วมกันในการมองเห็นตามปกติ แต่ตาเด่นจะทำหน้าที่เป็นตานำหรือตาหลักในการประมวลผลภาพ
การทดสอบตาเด่นสามารถทำได้ด้วยการทำมือประสานเป็นสามเหลี่ยม เล็งไปที่วัตถุเป้าหมาย หากวัตถุยังอยู่ในกรอบเมื่อปิดตาข้างใด แสดงว่าตาข้างที่เปิดอยู่เป็นตาเด่น
การรู้ตาเด่นมีประโยชน์ต่อกิจกรรมเฉพาะทาง เช่น การเล่นกีฬาเบสบอลกับกอล์ฟที่ต้องจัดแนวการมอง การยิงปืนที่ต้องปรับเทคนิคเล็งโดยเฉพาะ รวมถึงการถ่ายภาพที่ช่วยในการจัดองค์ประกอบภาพผ่านช่องมองกล้องได้แม่นยำขึ้น

การมองเห็นเป็นสิ่งสำคัญที่ทุกคนต่างใช้กันในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นการอ่านหนังสือ การเล่นกีฬา หรือแม้แต่การขับรถ แต่สิ่งที่ใครหลายคนไม่รู้ก็คือ “ตาเด่น (Dominant Eye)” เป็นตาหลักที่มีบทบาทในการนำสายตาให้ชัดเจนขึ้น แม้ว่าจะใช้ตาทั้งสองข้างในการมองเห็นก็ตาม โดยบทความนี้จะพาไปทำความรู้จักกับตาหลัก ตารองคืออะไร วิธีตรวจสอบ และความสำคัญของ Dominant Eye ฉบับเข้าใจง่ายมาฝากกัน

ตาเด่น (Dominant Eye) คืออะไร?

ตาข้างที่ถนัดคือดวงตาที่ส่งข้อมูลภาพไปยังสมองส่วนการประมวลผลภาพได้ดีกว่า โดยเฉพาะในด้านการระบุตำแหน่งและรายละเอียดของวัตถุได้แม่นยำกว่าเมื่อเทียบกับตาอีกข้าง

โดยปกติแล้ว ดวงตาทั้งสองข้างจะทำงานร่วมกันอย่างสมดุลในกระบวนการมองเห็น แต่สมองจะเลือกให้ความสำคัญกับตาข้างหนึ่งมากกว่า ซึ่งเรียกว่า “ตาเด่น (Dominant Eye)” ตาเด่นจะทำหน้าที่เป็นตานำ ให้ภาพที่ชัดเจนและแม่นยำกว่าตาอีกข้าง ขณะที่ “ตารอง” จะมีบทบาทรองลงมาและให้ความแม่นยำน้อยกว่าในการประมวลผลภาพ

ในบางครั้งตาเด่นถูกใช้เพื่ออธิบายตาข้างที่มองเห็นและทำงานได้ปกติ ในกรณีที่ตาอีกข้างหนึ่งมีปัญหาไม่สามารถใช้งานได้อย่างเต็มที่ เช่น ตาขี้เกียจ ตาเข

วิธีทดสอบตาเด่น (Dominant Eye Test) ด้วยตัวเอง

หากสงสัยว่าการทดสอบหาตาเด่นทำอย่างไรนั้น สามารถทดสอบได้ด้วยตนเอง ดังนี้

สร้างกรอบสามเหลี่ยม ด้วยการใช้มือทั้งสองข้างประสานกันเป็นรูปสามเหลี่ยม และยื่นมือออกไปข้างหน้าเพื่อเล็งวัตถุเป้าหมาย
ทดสอบการมองเห็น เริ่มจากเปิดตาทั้งสองข้างจะเห็นวัตถุอยู่ในกรอบสามเหลี่ยม ตามด้วยหลับตาทีละข้าง หากวัตถุเคลื่อนที่หรือบางส่วนอยู่ในกรอบสามเหลี่ยม แสดงว่าตาข้างที่เปิดอยู่เป็นตาด้อย หากวัตถุยังอยู่ในกรอบ แสดงว่าตาข้างในเป็นตาเด่น

โดยสรุป หากปิดตาซ้ายแล้ววัตถุยังคงอยู่ในกรอบ แสดงว่า "ตาขวา" คือ ตาเด่น แต่หากปิดตาขวาแล้ววัตถุยังอยู่ในกรอบ แสดงว่า "ตาซ้าย" คือ ตาเด่น

ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับตาเด่น (Dominant Eye)

หลายคนอาจเข้าใจว่าการมีตาเด่นเท่ากับต้องมีสายตาที่ดีกว่า แต่จริงๆ แล้วอาจไม่ได้เกี่ยวกับระดับสายตา แต่เป็นเรื่องของการประมวลผลของสมอง ตัวอย่างเช่น คนที่มีตาเหล่อาจใช้ตาข้างที่ไม่เหล่เป็นตาเด่นเพื่อชดเชยการมองเห็น

หากไม่มีตาข้างใดเป็นตาเด่น เป็นไปได้หรือไม่

การไม่มีตาเด่นอย่างชัดเจนถือว่าเป็นภาวะที่พบได้น้อยและอาจถือว่าอยู่นอกเหนือจากภาวะปกติ อย่างไรก็ตามในบางกรณีอาจเป็นลักษณะของ “ตาเด่นแบบผสม (Mixed Ocular Dominance)” ซึ่งหมายถึงการที่ตาข้างหนึ่งมีความถนัดในบางกิจกรรม ขณะที่อีกข้างหนึ่งเด่นในสถานการณ์หรือภารกิจที่แตกต่างกัน

ส่วนการทดสอบอาจพบว่าวัตถุที่เห็นไม่ตรงกับตาใดตาหนึ่งอย่างชัดเจนแต่ยืดหยุ่นและสามารถเปลี่ยนแปลงได้ในบางกรณี หลักการคล้ายกับมือข้างที่ถนัด สรุปได้ว่าการที่แต่ละคนมีตาข้างถนัดไม่เหมือนกันเป็นเรื่องปกติ และไม่จำเป็นต้องชัดเจนเสมอไปในทุกคน

Dominant Eye ส่งผลต่อชีวิตประจำวันอย่างไร

ตาเด่นหรือ Dominant Eye สามารถช่วยให้การเล่นกีฬาหรือกิจกรรมบางประเภทมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยแบ่งได้ดังนี้

ด้านกีฬา

กีฬาบางประเภท การใช้ตาข้างที่เด่นเป็นสิ่งสำคัญ ตัวอย่างเช่น กอล์ฟและเบสบอล โดยในกีฬากอล์ฟ การหันศีรษะให้ตาข้างเด่นสามารถมองเห็นได้ชัดเจน ช่วยให้ผู้เล่นจัดแนวในการตีได้แม่นยำ ไม่ว่าจะเป็นการพัตต์ การตีจากแฟร์เวย์ หรือการตีระยะไกล ส่วนในกีฬาเบสบอล ผู้เล่นจำเป็นต้องหันศีรษะให้ตาข้างเด่นจับทิศทาง การหมุน และความเร็วของลูกบอลที่พุ่งเข้ามาได้อย่างแม่นยำ เพื่อการตีที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด

ด้านยิงปืน

ตาข้างเด่นมีบทบาทสำคัญในการเล็งยิงและตีเป้าหมายที่เคลื่อนไหว หากคุณประสบปัญหาในการเล็งหรือยิงเป้าหมายที่เคลื่อนที่ได้ อาจเกิดจากการใช้ตาข้างที่ไม่ถนัด การทดสอบหาตาเด่นจึงสามารถช่วยให้คุณเข้าใจว่าควรใช้ตาข้างใดในการเล็ง และปรับเทคนิคการยิงให้แม่นยำยิ่งขึ้น

ส่วนภาวะข้างไขว้ (Cross Dominance) คือภาวะที่ตาเด่นอยู่คนละด้านกับมือที่ถนัด เช่น ถนัดมือขวาแต่มีตาเด่นข้างซ้าย ซึ่งอาจส่งผลให้การเล็งเป้าหมายหรือยิงปืนทำได้ยากขึ้น การรู้ว่าตาข้างใดเป็นตาเด่นจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพราะจะช่วยให้สามารถปรับท่าทางการเล็งให้เหมาะสม และเพิ่มความแม่นยำในการยิงได้มากขึ้น

ด้านถ่ายภาพ

การรู้ว่าตาข้างใดเป็นตาเด่นสามารถช่วยในการจัดองค์ประกอบภาพเมื่อมองผ่านช่องมองภาพของกล้อง การใช้ตาเด่นจะทำให้การจัดแนวและองค์ประกอบภาพมีความแม่นยำมากขึ้น ในขณะที่การใช้ตาข้างที่ไม่ถนัดอาจทำให้บางรายละเอียดของภาพผิดตำแหน่งหรือไม่คมชัดเท่าที่ควร

การรับรู้ภาพและความลึก

ตาเด่นมักเป็นตัวนำในการรวมภาพเข้ากับตารองเพื่อสร้างภาพสามมิติ สมองจะเลือกภาพจากตาเด่นเป็ฯหลักแล้วนำข้อมูลจากตารองมาเสริม ทำให้การรับรู้ภาพมีความสมบูรณ์ขึ้น

ความสัมพันธ์กับอาการสายตาผิดปกติ

ตาเด่น (Dominant Eye) ไม่ใช่สาเหตุของสายตาสั้น สายตายาว สายตาเอียงโดยตรง แต่บางครั้งตาเด่นอาจเป็นข้างที่มีความชัดเจนกว่า ทำให้สังเกตได้เวลามีความผิดปกติ เช่น มองภาพเบลอ หรือปวดตาได้

ทำ Dominant Eye Test กับศูนย์เลสิก LASER VISION ที่ Bangkok Eye Hospital ดีอย่างไร

หากสนใจทำแบบทดสอบ Dominant Eye สามารถเข้ามาปรึกษาและตรวจดวงตาได้ที่ศูนย์เลสิก LASER VISION ที่ Bangkok Eye Hospital (โรงพยาบาลจักษุกรุงเทพ) ที่โดดเด่นด้านการรักษาดวงตา สายตาผิดปกติด้วยจักษุแพทย์ผู้ชำนาญการ โดยมีจุดเด่นดังนี้

จักษุแพทย์ชำนาญการและมากประสบการณ์ พร้อมให้คำปรึกษาเกี่ยวกับอาการผิดปกติ และแนะนำแนวทางการรักษาที่ชัดเจน หลากหลาย
มีเทคโนโลยีสำหรับการรักษาดวงตาสมัยใหม่ และเครื่องมือได้มาตรฐานระดับสากล เพื่อการรักษาดวงตาอย่างปลอดภัย
พร้อมให้การรักษา ตั้งแต่การวินิจฉัย การรักษา ไปจนถึงการติดตามผลอย่างสม่ำเสมอ
ใส่ใจในการบริการ พร้อมบรรยากาศของโรงพยาบาลที่เป็นมิตร กันเอง

สรุป

ตาเด่น (Dominant Eye) คือตาที่สมองใช้ประมวลผลภาพหลัก ช่วยให้ระบุตำแหน่งวัตถุได้แม่นยำกว่าตาอีกข้าง ทดสอบได้โดยการใช้มือสร้างกรอบสามเหลี่ยมแล้วสังเกตวัตถุเมื่อหลับตาทีละข้าง บางคนอาจมีตาเด่นผสมที่ทำงานเด่นในสถานการณ์ต่างกัน การรู้ตาเด่นช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในกิจกรรมเช่น ยิงปืนหรือถ่ายภาพ แม้ไม่เกี่ยวกับระดับสายตา แต่ช่วยสังเกตความผิดปกติได้ดีขึ้น

โดยทาง Bangkok Eye Hospital เป็นโรงพยาบาลเฉพาะทางเกี่ยวกับดวงตา พร้อมให้คำปรึกษา ดูแล แก้ปัญหาเกี่ยวกับสายตาผิดปกติ รวมถึงเช็ก Dominant Eye Test ด้วยเทคโนโลยีเครื่องมือที่ทันสมัยจากจักษุแพทย์ผู้ชำนาญการ ช่วยให้ปัญหาสายตาให้กลับมามองเห็นชัดเจนอีกครั้ง